İŞİTME ENGELLİ ÇOCUKLAR

   Bir insanın hayatta yaşayabileceği en güzel duygulardan bir tanesi çocuk sahibi olmaktır. Ancak anne baba olmak, bir çocuk yetiştirmek oldukça zordur. Engelli çocuklarda bu zorluk artabilmektedir. Çocuğun işitme engelli olduğunun öğrenilmesi sonucunda karmaşık duygular yaşanabilir. Anne ve babalar korku, üzüntü, kızgınlık, suçlama duyguları yaşayabilirler. Bu duyguların yaşanması oldukça doğaldır. Çünkü beklenmeyen bir durumla karşılaşılmıştır. Birçok anne baba çocuğunun engelli olmasından dolayı uzun süre üzüntü ve çaresizlik yaşayabilir. Bu noktada önemli olan anne baba olarak çocuğunuzu her yönüyle sahiplenmek ve onu kabullenmektir.

• Engelli bir çocuk için erken teşhis çok önemlidir. İlk olarak çocuğunuzun engeli hakkında bilgi edinmelisiniz. Zaman kaybedilmeden sağlık ve eğitim önlemleri alınmalıdır.

• Engelli bir çocuğa anne-baba olmak zor bir görevdir. Bu zor görevde ilk yapacağınız iş çocuğunuzu kabullenmektir. Bunu kabullenmek ailenin mutluluğu ve çocuğun sağlığı için oldukça önemlidir. Çocuğun engelini görmezden gelmek, kabul edememek aile içerisinde sorunlara ve huzursuzluğa neden olabilir.

• Çocuğun olduğu gibi kabul edilmesi karşılaşacak sorunların aşılmasında önemli bir adımdır. Akrabalarınızın, komşularınızın, çevrenizdeki insanların farklı tepkileriyle, meraklarıyla karşılaşabilirsiniz. Çocuğunuzu kabulünüz bütün bu tepkilerde daha az etkilenmenize ve çevrenizdekilerin onu daha kolay kabul etmesine yardımcı olacaktır. Aile ve yakın çevre işitme yetersizliği olan bireye normal bir bireymiş gibi davranarak iletişim kurmaları ve bu şekilde çocuğun sosyal yaşama uyumunu sağlamalıdır. Aile kararlı tutumunu akrabalarına ve yakın çevresine aktarmalı, onların çocukla doğal ve abartısız bir iletişim içine girmeleri gerektiğini anlatmalıdır.

• Engelli çocuğa sahip ailelerde anne babanın birbirlerini suçlama davranışları görülebilmektedir. Bazı ailelerde anne ya da baba çocuğun sorumluluğunu tek başına üstlenmekte, diğer ebeveyn hiç karışmamaktadır. Bu durum aile içi geçimsizliklere neden olmaktadır.

• Aile bireylerinin ev içerisinde çocuk ile etkinlikler ve çalışmalar yapmalıdırlar. Örneğin beraber yemek yapılabilir, çamaşır asılabilir, hayali oyunlar oynanabilir. Bu çalışmalar çocuğun yakın çevresini tanımasını sağlayacaktır. Ancak çocuk sosyal ve fiziksel ortamlardan kısıtlanmamalıdır.  Parka, ev gezilerine götürülmeli, birlikte sokağa çıkıp yürünmeli, çevreyi tanıtılmalıdır.

• Bazı çocuklar cihazlarını takmak istemeyebilirler. Bunların başında bireyin küçük yaşta olması ve cihaza uyum sağlamaması yer alabilir. Daha sonraki yaşlarda çocuklar ‘’Kulağım ağrıyor, biraz kulağım dinlensin, çok ses geliyor rahatsız oluyorum.’’ gibi söylemlerle cihazını takmayabilirler. Aile çocuğuna işitme cihazını işitme duyusu gibi görmesini sağlamalı, çocuğuna cihaz takma bilinci kazandırmalıdır. Cihazların bakımları aile tarafından yapılmalı, sık sık kontrol edilmelidir.

• Çocuğun işitme cihazını ailesine bir silah gibi kullandığı dönemlerde olmaktadır. Örneğin çocuğun istediği bir davranış yapılmadığında çocuk cihazını çıkarmakla ailesini tehdit etmektedir. Bazı aileler çocuk cihazını çıkarmaması için çocuğun davranışı pekiştirmektedir. Bu durum olumsuz pekiştirildiğinden çocuk her istediği davranış için bu durumu kullanabilir. Çocuğun bu davranışı sıklıkla artacaktır. Aile bu durumda çocuğuna taviz vermemeli, görmezden gelmelidir

• Ergenlik döneminde işitme engelli gençler, cihaz takmak istemeyebilir, dış görüntüsünü düşündüğü için isteksiz davranabilir.

• Aile işitme yetersizliği olan çocuğuna ayrıcalıklı davranışlarda bulunmamalıdır. Yapılan ayrıcalıklı davranışları kardeşleri hoş karşılamayabilir. Bu durum çocuğun aile içerisinde dışlanmasına neden olabilir. Bu yüzden aile çocukları arasında çatışma ortamı yaratmamalıdır. Kardeşlerin ‘’keşke benimde bir işitme cihazım olsaydı’’ gibi düşünmesine zemin hazırlamamalıdır

• Ailenin tüm ilgisi işitme yetersizliği olan birey üzerinde toplanmamalıdır. Unutmamak gerekir ki tüm aile bireylerinin birbirlerinin ilgisine, sevgisine ihtiyaçları vardır. Genellikle anneler işitme yetersizliği çocuklarına daha fazla ilgi vermekte, bu durum diğer aile bireylerinin özellikle eşin ihmaline, iletişim kopukluğuna neden olmaktadır.

• Çocuğunuzu engeli olmayan bir çocukla karşılaştırıp aynı davranışları beklemeyin. Başkalarıyla kıyaslamayın. Beklentileriniz onun engeline göre ayarlayın. Ondan yapamayacağı bir davranışı ve beceriyi istemeyin. Onun sınırlarını zorlamanız özgüvenini sarsabilir.

• Yapabileceği becerileri yapması için fırsatlar yaratın. Onu takdir edin ve olumlu davranışlarını pekiştirin. Çocuğunuzun tek başına bir şeyle yapmasına izin verin. Bırakın çantasını kendi taşısın. Sürekli yanlışlarını eleştirmeyin.

• Çocuğunuzu aşırı korumayın. Tüm aile çocuk için özveride bulunmaya hazırdır. Ancak bunun belli sınırları olmalıdır. Aşırı koruyucu, ihmal edici tutumlar çocuğun gelişimini olumsuz etkileyecektir. Aşırı koruyucu tutum çocuğunuzun size bağımlı hale gelmesine, tek başına bir iş yapamamasına neden olabilir.

• Ona karşı tutarlı olun. Annenin, çocuğun yapmasına izin vermediği bir davranışa baba da izin vermemelidir. Kararlar, yasaklar tutarlı olmalıdır.

• Söz verilen konular mutlaka yerine getirilmelidir veya yerine getirilemeyecek sözler verilmemelidir. Bu çocuğun size karşı güvenini sarsar.

• Çocuğa asla şiddet uygulanmamalıdır. Ödül ve ceza yöntemiyle davranışları şekillendirilmelidir.  Ödül ceza verildiğinde hangi davranışa yönelik olduğu söylenmelidir.

• İşitme engelli çocuklarla iletişim kurmak zor bir süreçtir. İletişim kurmadaki bu güçlükler huysuzluk, aksilik nöbetlerine neden olabilir. Yere yatma, tepinme, tekmeleme, çığlık atma, ağlama, ısırma vb. davranışlarda görülebilir.

• İletişim kurmadaki bu güçlükler çocuğun içine kapanmasına, saldırganlaşmasına neden olabilir. Bu noktada ailenin tutumu çok önemlidir.

• Çocuğunuza karşı her durumda sabırlı olmalısınız. Ona doğru davranışlar göstermesi için model olmalı, her durumda ona sevginizi göstermelisiniz.

REHBERLİK SERVİSİ